Lương y La Chí Thái: Giỏi nghề, luôn đề cao y đức
Lương y La Chí Thái người dân tộc Ba Na ở làng Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên, từ lâu đã nổi tiếng với nhiều bài thuốc gia truyền được bào chế từ cây rừng, có công dụng chữa được nhiều bệnh khác nhau rất hiệu quả, trong đó nổi tiếng nhất là bài thuốc chữa viêm gan.
Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có người cha là một thầy thuốc Đông y, nên từ nhỏ lương y La Chí Thái đã được làm quen với các loại cây thuốc mọc hoang dã trong núi rừng đại ngàn quê hương.
Lương y La Chí Thái
Trò chuyện với chúng tôi, lương y La Chí Thái kể: “Tôi theo cha vô rừng hái thuốc từ hồi 5 - 7 tuổi. Cha tôi thường dặn rằng: cây trái, lá rừng khi trở thành những thang thuốc chữa trị, cứu người là lộc của núi rừng. Người biết hái lộc là người được các thần linh độ trì, ủy thác chữa bệnh duy trì sự sống con người, là việc phúc đức nối truyền của gia tộc, chớ có làm điều gì ác, làm điều ác sẽ không thoát khỏi sự trừng phạt của Yàng Bor Glaih (sấm sét)”.
Ông nói, lấy đó làm tôn chỉ, cha ông đã trèo đèo, lội suối để tìm những cây thuốc chữa bệnh cho dân làng mà không bao giờ lấy tiền. Thời đó, làng mạc còn hoang dã, đàn ông chỉ mặc độc chiếc khố, đàn bà chỉ có chỉ có cái ên; trong làng đau ốm chỉ biết nhờ thầy mo, thầy cúng. Làng Xí, làng Thoại gộp lại hơn trăm hộ dân, nhưng chỉ mình cha ông biết thuốc, chữa cho nhiều người khỏi bệnh. Ơn ông, vào dịp Tết cúng mừng cơm mới, người ta mang biếu con gà, ché rượu để ông cúng thần. Cực nhất là vào những năm chống càn, chạy giặc, nhà ông chỉ là cái chòi, nhưng như một trạm xá tiền phương phục vụ chữa trị cho bộ đội bị thương bằng đắp lá thuốc tươi trong lúc thiếu thuốc kháng sinh; bốc thuốc chữa căn bệnh sốt rét kinh niên trong dân làng, trong bộ đội...
Lương y La Chí Thái phơi thuốc
Đó là những năm tháng ông La Chí Thái học được nhiều ở cha mình về nhận biết cây thuốc và cách chế biến thuốc từ thân, lá, rễ cây rừng. Năm 23 tuổi chàng trai La Chí Thái tham gia kháng chiến chống Mỹ và được học qua một lớp y tá cứu thương, sau học thêm 1 năm lớp trung cấp y dược.
Những năm chiến tranh ác liệt, thuốc Tây quá hiếm, nên y tá La Chí Thái đã vận dụng những bài thuộc gia truyền học được từ người cha của mình để kết hợp với thuốc Tây chữa khỏi bệnh cho nhiều chiến sĩ. Từ đó tới nay, ông dành tất cả thời gian tâm huyết của đời mình để tìm, lưu giữ, bào chế thuốc để chữa các loại bệnh từ viêm gan siêu vi B, suy thận, đau dạ dày, tá tràng, thấp khớp, bạch đới tới đắp vết thương, sung nhức, cảm mạo, thương hàn…
Vợ chồng La Chí Thái bào chế thuốc
Lật cuốn sổ “nhật ký chữa bệnh” có ghi đầy đủ tên tuổi, ngày và thuốc đã bốc, ông Thái cũng không đếm hết có bao nhiêu người dùng thuốc của ông đã khỏi bệnh. Làng Xí Thoại nằm heo hút trong một hóc núi, vậy mà ngày nào nhà ông cũng có vài người tìm đến bốc thuốc, có hôm vài chục người. Khách xa, ở ngoài vô là Đà Nẵng, Quy Nhơn, Ninh Thuận, Bình Thuận, Hà Nội… và cả ở nước ngoài về.
Ông Thái cho biết, với bệnh viêm gan, thuốc của ông chỉ có hiệu nghiệm tiêu trừ và chữa trị khi bệnh còn ở triệu chứng, tiềm ẩn; thuốc có tác dụng là tiêu độc, sát khuẩn, tăng kháng thể, uống vào cơ thể nóng bức; mặc dù đã dặn trước, nhưng có người không chịu nổi cái “nóng nảy” đó nên dùng thức ăn mát giải nhiệt (như trứng vịt lộn) đã làm thuốc mất tác dụng. Còn bệnh đã liệt vào giai đoạn 3, trở thành “ung”, Tây y “bó tay” thì thuốc của ông cũng vô hiệu...
Lương y La Chí Thái bào chế thuốc
Ông cho biết thêm, điểm chung trong các bài thuốc đặc trị bệnh nan y là dung tổng hợp nhiều loại rễ cây. Như 2 bệnh viêm gan và sơ gan phải dung tới phương thuốc gần 20 thứ rễ cây trộn lại. Phương thuốc này có 4 tác dụng vừa bổ sung, vừa kiềm chế lẫn nhau chúng có tác dụng chống đầy bụng và cầm để chống đi đại tiện nhiều lần, lại vừa trị bệnh vừa bồi bổ để gan chóng hồi phục. Thông thường viêm gan B mất khoảng 3 tháng để chữa khỏi và sơ gan mất khoảng 10 tháng uống thuốc lien tục. Trong các bệnh về thận như suy thận, viêm cầu thận, sỏi thận có 10 thứ thuốc kết hợp mới đem lại hiệu quả.
Một đời đam mê tìm cây thuốc, bào chế làm thuốc cứu người, lương y La Chí Thái là người nhân hậu, giàu y đức, không bao giờnghĩ và ỷ mình biết cây thuốc để “bóp chẹt” kiếm tiền. Một thang thuốc chữa gan chỉ 30.000 đồng, các bệnh thông thường từ 10.000 - 20.000 đồng/thang, chủ yếu là để trả công thuê người vào núi cao, suối sâu tìm cây thuốc. Gặp người bệnh có gia cảnh nghèo túng, nhất là đồng bào nghèo khó trong vùng thì ông biếu không, đôi khi còn cho tiền xe về nhà...
Tâm Lương
