Lương y Sùng A Tú: Vị “ cứu tinh” của nhiều người dân miền sơn cước
Sinh năm 1964, lương y Sùng A Tú, người dân tộc Mông, ở bản Nà Tao, xã Cô Ba, huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đã có hơn 20 năm hành nghề bốc thuốc và nổi danh là vị “cứu tinh” của nhiều người dân trong vùng, với nhiều bài thuốc gia truyền chữa trị được nhiều bệnh khác nhau. Trong đó, “độc chiêu” nhất chính là bài thuốc chữa… chấn thương sọ não.
Lương y Sùng A Tú đi rừng hái thuốc
Sùng A Tú sở hữu những bài thuốc nổi tiếngđược cholà “độc nhất vô nhị” của người Mông ở Cao Bằng là do bố vợ một người Mông gốc Hoa giỏi nghề bốc thuốc truyền bí kíp. Bố vợ anh có 3 người con gái nhưng không có con trai nối nghiệp, nên về già ông quyết định truyền nghề cho Sùng A Tú - con rể út vốn có cái tướng mà ông đánh giá là phúc hậu. Những bài thuốc được bố vợtruyền cho, phần thì Sùng A Tú ghi vào sổ, phần ghi nhớ trong đầu và thuộc nằm lòng.
Thời gian truyền dạy cho con rể, những loại lá, rễ, thân, củ cây nào trị bệnh gì bố vợ anh đều tận tình chỉ dạy theo cách “cầm tay chỉ việc” cho tới khi Sùng A Tú nắm chắc, thành thạo từ việc tìm hái cây thuốc trong rừng tới cách bào chế, bắt mạch, bốc thuốc cho bệnh nhân… ông mới an tâm.
Học “nghề” từ bố vợ được một năm thì Sùng A Tú thuộc gần 500 loại cây quý chữa từ cảm sốt, dạ dày, trĩ nội, trĩ ngoại đến xơ gan, chấn thương sọ não, hôn mê… Nhưng thật không may chẳng bao lâu sau bố vợ ông đột ngột qua đời. Từ đó ông chính thức bắt đầu nối nghiệp bố vợ hành nghề bắt mạch, bốc thuốc Đông y cứu người.
Lương y Sùng A Tú chăm sóc bệnh nhân
Đó là đầu những năm 80 của thế kỷ trước, đúng vào lúc ở Cao Bằng nổi lên dịch sốt rét khiến cho cộng đồng các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Mông vùng núi biên giới hoang mang lo lắng. Vì nghèo không có tiền mua thuốc tây, không có tiền đi bệnh viện, hầu hết những người dân bị bệnh đều tìm đến nhà Sùng A Tú để bắt mạnh, lấy thuốc về uống.
Điều kỳ lạ là tất cả những người mắc bệnh sốt rét ấy sau khi uống thuốc của Sùng A Tú đều khỏi sauchừng 10 ngày, hồi phục sức khỏe rất nhanh và lại có thể lên nương, đi rừng bình thường. Tiếng lành đồn xa, sau trận dịch sốt rét ấy, uy tín chữa bệnh của Sùng A Tu bắt đầu nổi lên trong cộng đồng các dân tộc ít người ở vùng biên giới Cao bằng.
Năm 1995, nhà bị cháy, quyển sổ ghi lại những bài thuốc bố vợ truyền cho cũng ra tro nhưng “quyển sổ” ghi trong tâm trí của Sùng A Tú vẫn còn nguyên vẹn. Không chỉ dừng ở những bài thuốc do bố vợ truyền dạy cho, anh còn sưu tầm thêm những bài thuốc cổ truyền độc đáo, rồi tìm đường sang Trung Quốc theo học một lang y người Mông về bài thuốc chữa gãy xương. Bài thuốc chữa gãy xương này càng đã đưa tên tuổi của lương y Sùng A Tú nổi như cồn.
Lương y Sùng A Tú bắt mạch cho bệnh nhân
Tuy nhiên, theo dân bản Tà Nao, điều làm nên danh tiếng và được mệnh danh là "thần y miền sơn cước " của Sùng A Tú chính là bài thuốc bí truyền chữa trị hiệu quả về chấn thương sọ não. Theo bộc bạch của bệnh nhân Nông Vĩnh Long ở thị trấn Bảo Lâm, từng bị cướp đánh cho vỡ đầu, đi bệnh viện ở Hà Giang mổ nhưng về không nói được, thì ngày 10/6/2012, Nông Vĩnh Longtìm đến nhà Sùng A Tú lấy thuốc, 10 hôm sau đã ăn được, nói được. Hay như trường hợp Toán Văn Hưởng, giáo viên trường tiểu học xã Thượng Hà, huyện Bảo Lạc (Cao Bằng), bị chấn thương sọ não nằm viện cả tuần, dùng thuốc của Sùng A Tú chỉ4 tháng sau đi dạy học bình thường.
Sùng A Tú cho biết: "Chấn thương sọ não nếu để lâu vài tháng trở lên thì đừng mang đến cho mất công, còn mới bị một thời gian có thể chữa khỏi hoàn toàn. Thuốc chấn thương sọ não, có loại ngâm rượu bóp từ đầu xuống chân; loại đun nước cho uống; loại ngâm rượu chấm vào mồm cho lưỡi mềm, cổ họng thông để biết nói; loại đun nước tắm cả cơ thể. Phải dùng kết hợp cả 4 loại đó mới hiệu nghiệm, người nặng chữa mất 4 tháng, người nhẹ tốn ít thời gian hơn. Trong khi điều trị tuyệt đối kiêng ăn thịt bò, trâu, chó, ngựa, cá, gà, cà chua, nếu ăn mà bệnh tái phát thầy cũng chịu, uống thuốc cũng bằng không”.
Lương y Sùng A Tú phơi thuốc
Ngoài ra, A Tú còn sở hữu vô số các bài thuốc cũng hiệu nghiệm đến nỗi Bí thư Đảng ủy xã Cô Ba - Vương Quốc SLấn bị tai nạn gãy 3 xương sườn, 1 xương quai xanh, xuống bệnh viện tỉnh nhưng không đóng đinh được vì xương đã dập đành đến nhờ đến A Tú. Sau 4 tháng dùng thuốc liên tục, ông lại leo núi khỏe như trước, đến bệnh viện chụp lại X quang không hề có dấu vết nào của tai nạn khủng khiếp khi xưa.
Hiện nay trên mảnh đất rộng khoảng 100 m2, lương y Sùng A Tú xây dựng thành 3 khu gồm: Khu bắt mạch, bốc thuốc; khu bào chế thuốc và khu danh cho bệnh nhân ở xa về điều trị lưu trú. Bệnh nhân của ông hầu hết đều là những người nghèo, không có tiền đi bệnh viện điều trị, hoặc bệnh quá nặng được bệnh viện trả về, ông đều nhận chữa trị chỉ lấy tiền thuốc rất tượng trưng, nhiều trường hợp hoàn toàn miễn phí, khi khỏi người bệnh chỉ cần đem đến con gà trống và chai rượu để làm lễ cúng thần thuốc, thần rừng là được.
Với việc đã chữa khỏi bệnh cho hành ngàn bệnh nhân xa, gần với nhiều loại bệnh khác nhau, ông thực sự xứng danh là vị “cứu tinh” của người dân miền sơn cước.
Tâm Lương
.
